Khoảng mười năm trở lại đây công nghệ sản xuất đàn piano kỹ thuật số phát triển vượt bậc với âm thanh hay, độ nhậy của phím đàn phù hợp với cảm giác của ngón tay, kết hợp với giá thành phải chăng. Vậy liệu đàn piano kỹ thuật số có thay thế được đàn piano thông thường không? Để có câu trả lời chính xác chúng ta hãy cùng nhau so sánh hai loại đàn này.
Đàn Piano kỹ thuật số là loại nhạc cụ điện tử có âm thanh gần giống như âm thanh đàn piano thông thường (dưới đây gọi là “piano dây” hoặc “piano thật” để dễ phân biệt vì đàn piano kỹ thuật số không có dây). Khác với đàn piano dây, đàn piano kỹ thuật số không có dây, không có tấm rung âm thanh (sound board) để tạo ra âm thanh mà tai chúng ta nghe thấy, và hầu hết là không có hệ thống búa gõ (trừ thế hệ đàn GranTouch của Yamaha sẽ nói đến bên dưới). Thay vào đó là một loạt con “chip” âm thanh và loa.
Đi Vào Phân Tích Sâu Hơn Chúng Ta Thấy:
Các ưu điểm của piano kỹ thuật số: Piano kỹ thuật số có nhiều tính năng khiến, thoạt nhìn và nghe thì quả là rất hấp dẫn, khiến nhiều người cho rằng chúng dần dần sẽ thay thế được đàn piano dây. Những tính năng đó là:
– Chúng có thể tạo ra các loại âm thanh piano khác nhau, như đại dương cầm (grandpiano), tiểu dương cầm (upright piano), tiếng piano trong phòng nhỏ, tiếng piano trong phòng hòa nhạc lớn, tiếng ấm, tiếng trong trẻo…
– Chúng có khả năng tạo ra các âm thanh của các đàn phím khác như đàn organ, harpsichord…
– Chúng có khả năng bắt chước âm thanh các nhạc cụ dây như violin, viola, cello, contrabass… các nhạc cụ của bộ hơi như sáo, kèn… bộ gõ…
– Bè nhịp, đệm có thể tự động đệm cho giai điệu bạn chơi;
– Chúng có thể thu lại bản trình diễn của bạn;
– Chúng có thể phối hợp dễ dàng với các thiết bị điện tử khác (MIDI);
– Không bao giờ phải lên dây;
– Vận chuyển dễ dàng.
Các nhược điểm của đàn piano kỹ thuật số
Nhược điểm lớn nhất của đàn piano kỹ thuật số là chúng không thể nào bắt chước y hệt âm sắc và độ nhậy cảm của phím (touch) đàn piano thật. Tuy rằng công nghệ hiện đại có thể bắt chước khá chính xác từng nốt đàn piano bằng cách sao lại các âm thanh phát ra từ các đàn đại dương cầm biểu diễn trứ danh như Steinway & Sons, Yamaha, Bechstein… Nhưng vẫn không thể nào khiến đàn piano kỹ thuật số bắt chước được âm sắc của các hợp âm phát ra từ đàn piano dây với các hòa thanh rất phức tạp và độ cộng hưởng sâu rộng vang từ tấm rung âm thanh bằng gỗ – trái tim của đàn piano dây. Kết quả là âm nhạc chơi trên piano kỹ thuật số nghe có vẻ nông cạn và nhạt nhẽo so với khi chơi trên đại dương cầm.
Đàn Piano kỹ thuật số không có được cái cảm giác của đàn piano dây. Độ nhậy và độ nặng của phím đàn khác xa các tính chất chỉ có được nhờ hệ thống cơ học phức tạp gọi là bộ truyền động (action) của đàn piano dây.
Đàn Piano kỹ thuật số chỉ “nhái” lại cảm giác của phím đàn piano dây, chứ không thể tạo ra độ nhậy của phím tuơng ứng với lối chơi của bạn. Kết quả là khả năng biểu cảm của bạn bị hạn chế bởi nhạc cụ. Khi nói đến kỹ thuật trình diễn thì đàn piano kỹ thuật số trở nên phản tác dụng. Các kỹ thuật chạy ngón không thể tập trên đàn piano kỹ thuật số rồi đem áp dụng trên đàn piano dây vì cảm giác khác nhau rất lớn nói ở trên.
Đàn Piano kỹ thuật số rẻ hơn đàn piano dây nhiều, nhưng một đàn piano dây tốt có thể dùng được 100 năm, trong khi đàn piano kỹ thuật số có thể sẽ trở nên lạc hậu chỉ sau 5 năm giống như một cái computer vậy.
Piano kết hợp kỹ thuật số: một số nhà làm đàn piano gần đây cho ra đời thế hệ đàn kết hợp kỹ thuật số như Yamaha Disklavier hay Baldwin Concert Master có tính năng của cả đàn piano dây lẫn đàn piano kỹ thuật số. Chúng thực chất là các đàn piano thật nhưng lại được “cấy” thêm các tính năng MIDI. Chúng có thể ghi lại trình diễn của bạn với độ chính xác rất cao và có thể tự chơi các bản nhạc đã được ghi sẵn. Tuy nhiên giá thành của chúng rất cao.
Yamaha GranTouch
Để khắc phục nhược điểm của phím đàn piano kỹ thuật số, hãng Yamaha đã cho ra đời thế hệ đàn GranTouch vào năm 1998. Đàn GranTouch (xem ảnh) có hệ thống truyền động (action) bao gồm phím và bộ búa giống hệt như của đàn piano thật. Do đó nhạc cảm của nghệ sỹ có thể được truyền qua phím đàn và bộ búa hệt như khi chơi trên đàn piano thật. Tuy nhiên hệ thống búa đó không nện vào dây mà kích động các samples âm thanh để phát ra âm nhạc. Như vậy đàn Yamaha GranTouch đã khắc phục được nhược điểm về độ nhậy của phím đàn piano kỹ thuật số. Về âm thanh, Yamaha GranTouch sử dụng các samples thu từ đàn Yamaha Concert Grand CFIIIS là loại đại dương cầm biểu diễn đầu bảng của Yamaha. GranTouch cũng có hệ thống im lặng (silent) tức là bạn có thể đeo tai nghe và chơi mà không làm ồn người xung quanh, trừ tiếng lịch bịch của phím đàn đập xuống mỗi khi bạn gõ. Giá của Yamaha GrandTouch DGP-1 là khoảng 5.000$, tức là khoảng gấp đôi giá một đàn piano kỹ thuật số Yamaha Clavinova loại tốt, nhưng chỉ bằng một nửa giá một baby grand piano A1R cuối bảng của các đại dương cầm Yamaha thật.
Tóm lại, không có hy vọng là đàn piano kỹ thuật số có thể thay thế được đàn piano thật. Nếu bạn chỉ cần một một nhạc cụ phím (keyboard) có thể dễ mang vác, dễ nối với hệ thống âm thanh, hoặc có thể dùng để thu âm nhạc qua một phần mềm máy tính, thì bạn có thể sắm một đàn piano kỹ thuật số. Nếu không, trừ phi bạn thừa tiền, bạn nên suy nghĩ hết sức cẩn thận trước khi bạn mua một đàn piano kỹ thuật số thay vì mua một đàn piano thật. Còn nếu bạn nuôi hy vọng để con bạn trở thành nghệ sỹ piano chuyên nghiệp hoặc có thể chơi piano giỏi “như chuyên nghiệp” thì bạn có thể quên hẳn đàn piano kỹ thuật số đi. Hãy mua cho cháu một grand piano thứ thiệt, một Yamaha GranTouch, hoặc một upright piano loại tốt.
